Op maandagavond 6 mei 2024 stroomde het talrijke publiek zaal ‘De Kiem’ binnen, we hadden als bestuur al gauw door dat het een topavond zou worden. Waarschijnlijk waren de 70 pakketjes perkplanten van de jaarlijkse bloemen-tombola ook medeplichtig aan de grote opkomst.

Marc Struye uit Middelkerke was een zeer boeiende spreker die de aandacht van de luisteraars zonder moeite kon vasthouden. Hij had het er over hoe moeilijk de vreedzame, nuttige honingbijtjes het heden ten dage hebben om te overleven, zeker door de almaar grotere populatie van de Aziatische hoornaar die onze bijen aanvalt en vernietigt. ‘Uitmoorden’ is zelfs het betere woord.

” Er komt iets op ons af “

Hij ziet de toekomst van het bijenbestand somber in omdat de helft van de +/-600 West-Vlaamse imkers al gestopt zijn wegens de aanvallen van de agressieve hoornaar op de honingbijen en nuttige insecten.

Even terug in de tijd.

Een bevruchte hoornaar koningin is 20 jaar geleden vanuit China (en ja, het komt weer uit China) naar Zuid Frankrijk meegereisd via een transport en ze heeft hier haar gezin gesticht en voor nageslacht gezorgd want het was hier al bij al nog zo slecht niet. Ze vond hier veel voeding in de vorm van onze bijtjes die hier blijkbaar trager zijn dan de Chinese bijen in haar thuisland. We herkennen de Aziatische hoornaars vooral aan de gele pootjes (ze hebben hun paasbeste gele sokjes aan) en de gele band op het achterlijf. Ze wegen ongeveer 0,5 gram terwijl onze bijen daarbij vergeleken lichtgewichten zijn met hun 0,10 gram. Wij denken dat alles van Chinese makelij aan de kleine kant is, maar het tegendeel is waar bij deze irritante vliegers.

De hoornaar- koninginnen overwinteren hier in hout, onder afdaken, in materiaal dat lang ongebruikt staat (BBQ! ), in druivelaars, in klimop, in een kot  en in de lente maken ze een primair nest van voetbalformaat laag bij de grond. Later, in de zomer, verhuist de hele kolonie, hoe hoger hoe liever, naar de bomen of een geveltop en daar hangt dan een 60 à 80 cm peervormig  zelfgemaakt nest dat heel moeilijk te vinden is. In de winter sterven de werksters en hare majesteit de koningin gaat op zoek naar een nieuwe schuilplaats.

Een hoornaar-verdelger, zoals onze spreker is, heeft 2 systemen ter beschikking om deze lastposten op te sporen:

• met wiekpotten waarin een suikeroplossing zit en met de kennis over hoe lang de wesp er over doet om heen en terug naar haar nest te vliegen (inschatten van de afstand waar het nest dus ongeveer te vinden is), hetgeen heel veel tijd vraagt maar gelukkig zijn verdelgers echte volhouders, keikoppen in hun vak. De wesp ruikt trouwens van op 200 m afstand waar er wat lekkers te vinden is.
• met ‘radio tracking’ : dat is een zelfgemaakte zender van 0,16 gr die, na verdoving van de wespen, op hun lijf wordt vast gemaakt (hoe vinden ze het toch allemaal uit…) en waardoor men zo het traject kan volgen tot in het nest. Ik leg het hier wat eenvoudig uit, maar eigenlijk is het monnikenwerk dat godzijdank op provinciale financiële steun kan rekenen want het valt allemaal duur uit.

De verdelging van de nesten is teamwork, er wordt onder druk en via een inox buis insecticide in het nest geblazen of soms gebruikt men een soort stofzuiger, maar altijd hebben de verdelgers hun duur (+ 600 eu) pak aan, een gewoon imker pak volstaat niet want daar prikken de hoornaars los door heen. Een risicovolle en arbeidsintensieve job dus waarvoor ze een opleiding moeten volgen. Ter info : 15 à 20 steken van de hoornaar zijn voor de mens dodelijk.

Als je zelf een hoornaar kan vangen, dan kan je deze een stille dood bezorgen door hem in te vriezen, laat hem gerust een dagje koud zitten, dan ben je zeker dat hij tot het rijk van de niet meer levenden behoort. Rouwen moet je niet doen want in dit geval staat opgeruimd echt wel netjes.

De vraag werd gesteld of de hoornaars terug komen naar hun nest en het antwoord was ‘nee’. Het nest verpulvert na verloop van tijd of een specht kan de 2 à 3 cm dikke bast stuk trommelen en gezellig in het kraakpand gaan wonen.

Als je een nest hoornaars spot, dan kan je dat melden op de site www.vespawatch.be, daar worden alle oproepen behandeld en worden de nesten in kaart gebracht.

Hoornaars houden van bier maar laat je vooral niet weerhouden er eentje te drinken op een terras of op het eetfestijn van Tuinhier dat doorgaat op 2 juni.

Op jullie gezondheid!

Linda Herman